Provincie Friesland heeft in haar verordening “Fryske Guozze Oanpak 2017-2020” het eigen risico op geleden ganzenschade verhoogd van 5% naar 20%. Zes boeren hebben daar met ondersteuning van de Nederlandse Melkveehouders Vakbond (NMV) bezwaar tegen gemaakt. De rechter gaf hen op 16 maart jl. gelijk. De door de provincie Friesland toegepaste 20% eigen risico op geleden ganzenschade is door de rechter afgewezen. Dit als zijnde in strijd met artikel 7:12. Provincie Friesland heeft de extreme verhoging niet goed onderbouwd. Bovendien was er door de provincie Friesland onvoldoende gemotiveerd of dit verhoogd eigen risico passend is.
Schade door beschermde diersoorten
Artikel 7.12, eerste lid van de Algemene Wet Bestuursrecht eist dat er evenwichtige, deugdelijke en sluitende motivaties gegeven worden voor een besluit. In dit geval voor het vragen van een groter financieel offer van de boer voor schade die hijzelf niet heeft kunnen ste bevoorkomen. Namelijk de geleden schade door beschermde diersoorten.
Wetgevende voorwaarden voor schadevergoedingen luiden: “Schade moet worden uitgekeerd voor zover die redelijkerwijs niet, of niet geheel tot zijnen lahoort te blijven”. En: “Een tegemoetkoming wordt naar billijkheid bepaald.”
Uitspraak van de rechtbank
De rechter overwoog hierover onder meer: “Het bestuursorgaan dient het bedrijfsrisico naar behoren te motiveren”, ook stelt hij vast, dat uit alle processtukken tot uitdrukking komt, dat er “politiek bestuurlijke” redenen waren om het eigen risico van 5 naar 20% te verhogen: “Niet overtuigend is gemotiveerd, waarom het normale bedrijfsrisico of normale maatschappelijk risico een stuk hoger moet worden gesteld dan de 5% , die voorheen bij soortgelijke schadedruk als redelijk werd verondersteld”.
De rechter kende de argumenten, aangedragen door de gemachtigde van de zes boeren, volledig toe. De argumentaties waren dat foerageergebieden juist met 10% zijn verminderd, er allerlei restricties gelden door zoneringen en beperkingen en de ganzenpopulaties bovendien met 250% zijn toegenomen. Dit alles leidt tot onontkoombare schadedruk voor betrokken boeren, zeker om foerageer- en natuurgebieden heen.
De uitspraak luidde: “Gelet op het voorgaande, oordeelt de rechtbank dat verweerder (de provincie Friesland) niet deugdelijk heeft gemotiveerd waarom het billijk is dat de schade voor 20% ten laste van de eisers (boeren en NMV) dient te blijven.” En: “Het gebrek is tweeledig in die zin, dat de verweerder (Provincie) enerzijds niet goed heeft onderbouwd waarom in het algemeen een eigen risico van 20% passend is, en anderzijds niet goed heeft gemotiveerd of dit eigen risico ook passend is in het bijzonder geval van de eisers (boeren)” “Gezien de aard van het motiveringsgebrek en de motiveringsruimte van verweerder (was het beleid) bij nieuwe besluitvorming, is finale geschillen beslechting in deze procedure niet mogelijk”
Dat houdt in, dat hoger beroep op de uitspraak in dit geval niet mogelijk is. Daarnaast moeten de bestreden besluiten voor schadevergoeding voor de bezwaarmakers opnieuw worden genomen. Dit met de uitspraak in acht nemend dat de 20% eigen risico niet geloofwaardig is onderbouwd, en wegens dit vonnis niet uit te voeren is. Daaruit volgt de mening van NMV, dat de landelijk algemeen aanvaarde 5% eigen risico wel van toepassing is.
Verwachting van de NMV
NMV verwacht dan ook op grond van deze uitspraak, dat de oude eigen risico-regeling, die landelijk onomstreden wordt toegepast, weer in ere hersteld zal worden. Het eerst voor deze zes bezwaarmakers. NMV maakte samen met de zes boeren bezwaar tegen de toepassing van 20% door BIJ12, zoals in de beleidsregels vastgelegd. Hiermee beet NMV de spits af in de discussie naar een eerlijker ganzenschadebeleid in Friesland.
NMV behartigt de belangen van melkveehouders. Daarom besloot deze vakbond de krachten te bundelen via ingediende bezwaren van diverse veehouders tegen dit nieuwe ganzenbeleid met het verhoogde eigen risico van 20%. Waar mogelijk heeft NMV die gesteund via deskundig advies van de door de NMV gemachtigde faunabeheeradviseur. NMV laat hierbij zien dat ze scherpe standpunten durft in te nemen, faliekant achter haar leden staat en opkomt voor hun belangen.
NMV, maar ook overige boerenorganisaties en belanghebbenden zijn heel blij met dit vonnis en de betekenis ervan. NMV hoopt dat dit vonnis aanleiding geeft om de bestaande verordening en daarvan afgeleide beleidsregels met daarin die 20% eigen risico terug te zetten naar het 5% eigen risico wat voorheen ook in Friesland gold. Dit percentage is jarenlang als algemeen, redelijk en billijk aanvaard en zo effectief als stimulans voor schadebestrijding. Het huidig afwentelen van lasten door de provincie op boeren in verband met bezuinigingsdrang kan daarmee tot het verleden behoren.
