Loonbedrijf Timmerman uit Staphorst biedt als service aan om de maiskuil voor de melkveehouder aan te harken. Daarvoor is een maisharkje ontwikkeld, die aan de shovel hangt, zodat de bult strak op het erf ligt. Het plastic en het zand kan er zonder extra handelingen van de boer overheen. Het risico op schimmelvorming door de rilletjes wordt mechanisch opgelost. “Als een boer foto’s loopt te maken van de kuilbult dan is het mij duidelijk. Dit is de norm.”
Henk Haasjes kijkt toe hoe zijn collega Jorik Olsman, vaste chauffeur van de Volvo-shovel van Loonbedrijf Timmerman, met het maisharkje de zijkant van de bult op het erf van melkveebedrijf Withaar in Punthorst netjes afwerkt. De rilletjes aan de zijkant worden naar boven geharkt en vervolgens door de shovel op de bult weer vastgereden. Simpel en doeltreffend.
“Met een elektrisch ventiel heeft Jorik in de cabine maar drie drukknoppen, waarmee hij het harkje bedient. Drukt hij ze alle drie tegelijk in, dan klapt het harkje in een keer in. Een shovel heeft niet veel ventielen, daarom hebben we meteen vijf functies op één hendel. Jorick kan met dezelfde hendel ook het kantelstuk tussen shovel en maisschuif, dat we overigens ook in eigen huis hebben ontwikkeld, bedienen.”
Onder de douche ontstaan de beste ideeën
Wat zo simpel lijkt, heeft wel de nodige denkuurtjes gekost. Vooral de beperkte ruimte aan de zijkant van de shovel bleek het grootste aandachtpunt. Doordat de shovel knikt, is er tussen de dubbelluchtbanden, maar weinig ruimte over om iets aan te bouwen. Henk Haasjes, die voor een aantal uren op de loonlijst van loonbedrijf staat had onder de douche, de plek waar naar eigen zeggen bij hem de beste ideeën ontstaan, een eureka-moment. “Ik kreeg van Timmerman de ruimte om het verder uit te werken.”
Een toenmalige chauffeur van het loonbedrijf kwam met het oorspronkelijke idee voor een hydraulisch aangedreven harkje. Als service richting de boer stapte hij na het maken van de kuil altijd zelf van de shovel om de randen aan te harken. Dit klusje wordt vaak door de melkveehouder zelf gedaan, maar volgens de filosofie van het loonbedrijf hoort het bij de taken van de chauffeur. “Een maiskuil moet een beetje bol staan, met een zijkant van ongeveer 45 graden en zonder rillen, om schimmelvorming te voorkomen”, legt Henk Haasjes uit.
Het mechanische maisharkje blijkt efficiënt
Met een mechanisch harkje hoeft de chauffeur niet uit de cabine te komen. Het bespaart tijd, de capaciteit is hoger en het resultaat is beter. “Je kunt op deze manier diep komen, we kunnen een paar meter hoge bult nog helemaal aanharken van de onderkant tot boven toe ”, vertelt chauffeur Jorik Olsman, die met plezier met het harkje werkt. “Dit kan best wat hebben. Je gaat er één of twee keer overheen, daar hoef je geen hark voor op te halen.”
Verbeterpunten aanpakken
De bewegingsruimte aan de rechterkant van de shovel, zodat je goed zicht op het werk was, blijkt het grootste probleem. Haasjes heeft een beetje ervaring als machinist en heeft bovendien bij een mechanisatiebedrijf gewerkt. Op deze manier heeft hij al verschillende oplossingen ontwikkeld en machines aangepast, die het leven van de loonwerker makkelijker maken. Voor het maisharkje dacht hij een slank model met uit van kokers en dan staal 52. “Licht en toch sterk.”
Als basisprincipe voor het opklappen, keek hij naar het kantelstuk van de bakcilinder aan een graafmachine, maar deze constructie kon hij niet kwijt. Hij plaatste een tandwiel op een ronde as, waar het harkje omheen scharniert. Om dit tandwiel is een ketting gelegd die aangetrokken wordt door een cilinder, zo kun je een hele grote slag maken. De slangen naar de hydromotor voor de aandrijving van de harkketting heeft hij zo weg gewerkt, dat deze bij het opklappen van het harkje nooit blijven haken. Aan de buitenkant draaien rubberen flappen waarmee de mais wordt aangeharkt. “Het maken en bedenken van dit alles heeft de nodige zweetdruppels gekost. Het heeft ook twee tot drie jaar, door elke keer wat aan te passen, tijd gekost. Gelukkig geeft Timmerman hiervoor de ruimte.”
Maisharkje is uniek in zijn soort
Het loonbedrijf uit Staphorst werkt voor het derde jaar met het maisharkje. “In de praktijk heb ik nergens een vergelijkbare oplossing gezien. Maar als wij het kunnen bedenken, waarom een ander niet”, zegt Henk Haasjes bescheiden. “Op naar het volgende project”, zegt hij lachend. Het loonbedrijf krijgt nog altijd veel positieve reacties. Voor de eigen klanten is het min of meer de norm. “De boeren hoeven niet meer te harken, dat doen wij als service.”
“Vanggewas optimaal benutten”
Het komt steeds meer in opmars, dat het vanggewas in het voorjaar gemaaid en dan in balen of ingekuild gaat worden. Loonbedrijf Timmerman speelt hier op in door de aangeschafte Kuhn Biomulch-frees in de fronthef te hangen en die ongeveer vijf centimeter diep door de grond te laten werken. Door het hoge toerental van de frees en de scheppende werking van de messen, wordt de maisstoppel goed verpulverd. De achter in de hef hangende Farmax-spitmachine, spit het geheel mooi door elkaar en de opgebouwde zaaimachine zaait het vanggewas in. Op deze manier krijg je een mooi zaaibed, wat in het voorjaar vervolgens een mooi schoon gewas oplevert, zonder veel ruwe as.
“De opgeslagen stikstof blijft in de wortels en het gras geeft extra voer”, legt Henk Haasjes van Loonbedrijf Timmerman uit. Er moest nog een tussenbok gemaakt worden om de frees in de fronthef te kunnen hangen. Die is van vijftig millimeter dikke platen gemaakt om zo een extra gewicht te creëren van dik 220 kilogram. Achter de spitmachine hangen twee ringrollen en met wat grond erin, is het gewicht van de frees en tussenbok wel nodig om de trekker tijdens keren op de kopakker voor aan de grond te houden.
“Met Timmerman weet je dat het goed zit”
Dat geldt ook voor melkveehouder Henri Withaar, waar Timmerman de vaste loonwerker voor de mais, mestafvoer en de ronde balen is. “Eigenlijk weten we niet beter”, antwoordt hij op de vraag of hij een kwaliteitsverschil ziet tussen het harkje van Timmerman en het handmatig aanharken. “De rilletjes zijn in ieder geval weg, waardoor wij nooit last hebben van schimmelvorming. Hoe vaster de bult is, hoe kleiner de kans op schimmels. Mais zakt altijd een beetje naar buiten, maar in principe kan hier meteen het zand er op.” Withaar prijst het stuk service dat het loonbedrijf hier mee levert. “Timmerman is misschien niet de goedkoopste loonwerker uit de omgeving, maar wij hoeven er nooit naar om te kijken. Je weet dat het goed is.”
Tekst en beeld: Martin de Vries
